Otomobil ve hafif ticari araç pazarı ye­ni yılda daralmayı sürdür­dü. Yılık ilk 2 ayında toplam pazar bir önceki yıla göre, yüz­de 14,2 seviyesinde gerileye­rek 159 bin 384 adede geriledi. Daha yılın ilk çeyrekte marka­ların kampanya dozu arttı.

Fa­kat yüksek faiz tüketicinin ta­şıt kredisi kullanımında iştahı­nı kapattı. Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faiz indirim döngüsü­ne tam hızıyla devam ederken, kredi faizlerinde de düşüş gö­rüldü. Bu gerileme Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Ku­rumu (BDDK) ve TCMB’nin pa­ra ve banka istatistiklerine de yansıdı.

Özellikle bireysel ta­şıt kredisinde yeni yılla birlikte başlayan 8 haftalık düşüş seri­si yerini paralel iyileşmeye bı­raktı. TCMB verilerine göre de taşıt kredisi hacmi son haftada büyümeye başladı. Ticari araç kredisinde de yükseliş devam ediyor. 68 milyar seviyesinde seyreden bireysel taşıt kredisi­ne karşın ticari taşıt kredisin­de seviye 257 milyar lirayı çok­tan aştı.

8 haftalık düşüş bitti

Bireysel taşıt kredisindeki düşüşün ardından BDDK ve­rilerine göre, 9’uncu hafta ve­rilerinde az da olsa artış görül­dü. Merkez Bankası’nın faiz in­dirim hamleleri de piyasalara olumlu yansıdı. Yılın son haf­tasında bireysel taşıt kredileri 75.5 milyar TL seviyelerindey­di. Düşüş serisi yeni yılla bir­likte hız kazandı. Bireysel taşıt kredisi kullanımı 74.4 milyara yılın ilk haftasında gerileme sü­recine girdi.

Gelinen 8’inci haf­ta bu seviye 68.3 milyar TL’ye kadar geriledi. 9’uncu haftada düşüş döneminin sona erdiği görüldü. 28 Şubat verilerinde düşüş trendi yönünü yükselişe çevirerek 68.4 milyar TL’ye çık­tı. TCMB verilerine göre de ha­cim son hafta arttı. 68,3 milyar 312 milyon TL olan hacim 68 milyar 364 milyon liraya çıktı.

Kimse vadeyi uzun tutmak istemiyor

Kredi oranlarındaki yüksek seyir son dönemde yerini düşüşe bırakmaya başladı. Araç alımında kredi kullanan müşteri vadeyi uzun tutup, fazla faiz ödemek istemiyor. Aynı zamanda zaten uzun vadeli kredi iştahı da çok yok. BDDK mevzuatı dolayısıyla zaten vade oldukça kısıtlı. TCMB verilerine göre, 5 yıldan uzun vadeli taşıt kredisi Ocak 2025 sonunda 8.5 milyon lira seviyesindeyken, şubat sonunda 6.1 milyon liraya kadar düştü.

1 yıldan fazla vadeli krediler (5 yıla kadar), 48.3 milyar liradan şubat sonunda 45.6 milyara geriledi. Fakat bir yıla kadar olan kredilerde de artış yaşandı. Hacim 21 Şubat haftasında 22.2 milyar TL’ye kadar indi. Şubat sonunda 22.7 milyar TL olarak gerçekleşti.

2 milyonun üstüne yok

BDDK Mart 2024’te yeni bir dü­zenleme getirdi. Nihai fatura değeri 1.6 milyon liranın altında olan ve taşıt alımı amacıyla kul­lanılan kredilerde 48 ay, fatura değeri 1.6 milyon lira üzerinde olup ve 3 milyon lirayı aşmayan taşıt alımı amacıyla kullanılan kredilerde 36 ay, nihai fatura değeri 3 milyon liranın üze­rinde olan ve 4 milyon liranın üzerinde olmayan taşıt kredisi alımı amacıyla kullanılan kre­dilerde de 24 aylık vade siste­mine geçildi.

Aynı zamanda 12 aylık kredi seçeneğinde de ta­şıt değerinin 4-5 milyon aralığı uygulanıyor. Tüketicilere binek araç edinimi amacıyla kullan­dırılacak taşıt kredilerinde ve­ya yapılacak finansal kiralama işlemlerinde, kredi tutarının taşıtın değerine oranını nihai fatura değeri 1 milyon 600 bin lira ve altında olan taşıtlar için yüzde 70’i aşamamasına ka­rar verildi.

Nihai fatura değeri 1 milyon 600 bin liranın üzerin­de olup, 3 milyon liranın üzerin­de olmayan taşıtlar için kredi tutarının, yüzde 50’yi aşama­ması nihai fatura değeri 3 mil­yon liranın üzerinde olup 4 mil­yon liranın üzerinde olmayan taşıtlar için kredi tutarının yüz­de 30’u aşamaması kararlaştı­rıldı.

Kurul kararına göre ayrıca kredi tutarının nihai fatura de­ğeri 4 milyon liranın üzerinde olup 5 milyon liranın üzerinde olmayan taşıtlar için yüzde 20’yi aşamamasına karar veri­lirken, nihai fatura değeri 5 mil­yon liranın üzerinde olan taşıt­lar içinse kredi tutarı yüzde sıfır olarak belirlendi. İçten yanmalı araçlarda ise 1 milyon 200 bin TL ile 2 milyon TL arasında de­ğişen fatura değerine sahip otomobillerde ise vade süresi 12 ay ile sınırlandırılıyor. 2 mil­yon TL’den pahalı içten yanma­lı motora sahip otomobillerde ise kredi kullanılamıyor.

Ali YILDIRIM – DÜNYA GAZETESİ